Makroskładniki

Fosfor (P)

W pigułce

Fosfor pełni wiele funkcji w metabolizmie rośliny

Fosfor jest składnikiem wielu związków w roślinie i wpływa na cały metabolizm roślin. Rośliny pobierają fosfor w postaci jonów fosforanowych. Dostępność fosforu w glebie zależy w dużej mierze od odczynu gleby.

W glebie

Fosfor w glebie

Całkowita zawartość fosforu w glebie jest ogólnie wysoka. Jednak tylko niewielka jego część jest dostępna bezpośrednio dla roślin, a większość jest adsorbowana w glebie.

Dostępność fosforu można sklasyfikować następująco:

  • Stan rozpuszczalny (dostępny bezpośrednio dla rośliny), taki jak:
  • Ortofosforan w postaci H2PO4- i HPO42-.
  • Stan niestabilny (dostępny po mobilizacji), taki jak:
  • Frakcja P, która została zaadsorbowana na tlenkach i wodorotlenkach żelaza lub glinu oraz minerałach ilastych.
  • Fosforan wapnia, magnezu, potasu, sodu i amonu w zależności od stężenia kationów w roztworze glebowym.
  • Fosfor organicznie związany, łatwo rozpuszczalny.
  • Stan stabilny (trudno lub często w ogóle niedostępny dla roślin), jak np:
  • Fosforan wapnia, żelaza i glinu (nieorganiczne)
  • Fitynian (organiczny).

Wpływ pH na dostępność P

Dostępność fosforu w glebie zależy w dużej mierze od wartości pH. Największa mobilizacja następuje przy wartości pH pomiędzy 6 a 7. Niebezpieczeństwo wiązania fosforu jest większe wraz ze wzrostem pH gleby. Jednak przy stosunkowo wysokim pH (7,5-8) można poprawić jego dostępność poprzez dodatek substancji organicznej, a przy wysokim pH (>8) poprzez dodatek S lub gipsu.

Zwiększająca się kwasowość gleby powoduje powstawanie fosforanów glinu i żelaza. Dostępność fosforu można poprawić poprzez wapnowanie gleby.

Stan żyzności gleby

Dla odżywiania roślin istotna jest ta część fosforu, która jest łatwo pobierana z roztworu glebowego. Analiza gleby pod kątem zawartości składników pokarmowych dostępnych dla roślin jest przydatnym narzędziem do obliczania potrzeb nawozowych. W większości krajów występuje skala dostępności P w glebie, a różne uprawy wymagają różnych poziomów P, w zależności od reakcji danej uprawy na P. Ważne jest, aby P nie był ani ograniczony, ani w nadmiarze, ponieważ jego nadmiar nie tylko zwiększa ryzyko wymywania do środowiska, ale również może powodować problemy z dostępnością mikroelementów.

Wpływ nawożenia fosforem na glebę

  • Tworzenie stabilnych okruchów gleby i poprawa jej struktury
  • Rozmnażanie się mikroorganizmów w glebie i wspomaganie ich aktywności
  • Zwiększona zawartość próchnicy w wyniku intensywniejszego wzrostu korzeni
Dynamika fosforu w glebie
Dynamika fosforu w glebie
W roślinie

Fosfor w roślinie

P jest pobierany z roztworu glebowego głównie w postaci ortofosforu przez włośniki korzeniowe. Włośniki te są również w stanie rozpuścić część niestabilnej frakcji fosforanowej poprzez wydzielanie kwasów. Dlatego dobrze rozwinięty system korzeniowy jest niezbędny do pobierania fosforu.

Fosfor jest niezastąpiony jako główny składnik odżywczy dla roślin. Jest on składnikiem wielu związków roślinnych i wpływa na cały metabolizm roślin.

Funkcje fosforu w roślinie

  • Ważny dla transferu chemicznie związanej energii w różnych procesach w metabolizmie roślin.
  • Centralna funkcja w syntezie, rozkładzie i przemianie tłuszczu, białek, węglowodanów i witamin.
  • Ważny składnik błon biologicznych.
  • Wspomaga wzrost korzeni i pędów roślin uprawnych.
  • Wysokie zapotrzebowanie na fosfor w okresie rozwoju kłosów i kwitnienia oraz dla rozwoju owoców i nasion (rozwój fityny jako rezerwuaru P dla kiełkowania).
  • Poprawia właściwości przetwórcze i zawartość substancji bioaktywnych w roślinach spożywczych. wartość użytkową i wartość biologiczną produktów.
Niedobory

Objawy niedoboru fosforu

  • Rośliny są małe i wykazują zahamowany, wyprostowany wzrost oraz sztywne liście.
  • Ograniczony jest wzrost korzeni, a także pędów (szczególnie u zbóż).
  • Opóźnione jest kwitnienie i dojrzewanie.
  • System przekazywania energii nie przebiega w normalny sposób i dlatego cały metabolizm rośliny jest osłabiony.
  • Początkowo starsze liście mogą ciemnieć, później często czerwienieją, a w końcu zamierają. Przyczyną tego jest nagromadzenie chlorofilu i zwiększona zawartość antocyjanów.
  • Często dochodzi do przedwczesnego opadania starszych liści.
  • Rośliny mogą stać się mniej odporne na mróz.
Przegląd produktów

Produkty zawierające Fosfor (P)